โรคฝีดาษ
โรคฝีดาษคืออะไร
โรคฝีดาษ เกิดจากไวรัสฝีดาษ สามารถแพร่กระจายผ่านการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วย หรือสูดเอาเชื้อไวรัสที่อยู่ในเสมหะ น้ำมูก หรือน้ำลายของผู้ป่วยเข้าไป พ.ศ. 2301 โรคไข้ทรพิษระบาดครั้งแรกของโลกในประเทศไทย ซึ่งคร่าชีวิตคนไทยไปแล้วกว่า 15,000 คน การระบาดครั้งเลวร้ายที่สุดเกิดขึ้นในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 และการระบาดครั้งสุดท้ายเกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2504 คร่าชีวิตผู้คนไป 5 คนในรอบกว่า 200 ปี ที่ผ่านมา ไข้ทรพิษเป็นโรคติดต่อร้ายแรงที่ต้องรายงานต่อเจ้าหน้าที่สาธารณสุข โรคนี้มีอยู่ด้วยกัน 4 ชนิด แต่ที่ผ่านมามักพบบ่อย อนามัยโลกได้ดำเนินการอย่างจริงจังในการกำจัดและป้องกันอัตราการติดเชื้อ เป็นผลให้การติดเชื้อตามธรรมชาติครั้งสุดท้ายเกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2520 และองค์การอนามัยโลกได้ประกาศให้โรคไข้ทรพิษหมดไปในปี พ.ศ. 2523 ดังนั้นการฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันโรคจึงถูกยกเลิก
อาการของโรค
หากผู้ป่วยไม่มีอาการรุนแรงหรือภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตราย จะหายในเวลาประมาณ 4 สัปดาห์ และอาจเห็นเพียงแผลเป็นเท่านั้น เมื่อติดเชื้อไวรัสวาริโอลาแล้ว ไวรัสจะใช้เวลาฟักตัวประมาณ 7-17 วัน หลังจากนั้นจะทำให้มีอาการดังนี้ ไข้สูง, รู้สึกไม่สบายหนาวสั่น, ปวดศีรษะ, ความเหนื่อยล้าอย่างรุนแรง, ปวดหลังอย่างรุนแรง, อาเจียน เป็นต้น อาการเหล่านี้จะปรากฏเพียง 2-3 วันแล้วบรรเทาลง ผื่นแดงเรียบจะเริ่มขึ้นบนใบหน้า มือ และท่อนแขน แล้วลามไปทั่วร่างกาย การติดเชื้อมักจะติดต่อได้ตั้งแต่เวลาที่ผื่นปรากฏขึ้นจนกระทั่งตกสะเก็ดหายสนิท ผื่นแดงจะนูนขึ้นกลายเป็นตุ่มน้ำและตุ่มหนอง หลังจากนั้นอีก 8-9 วัน แผลก็เริ่มตกสะเก็ด และค่อย ๆ หลุดออก เหลือแต่รอยแผลเป็นในที่สุด อย่างไรก็ตาม
สาเหตุของโรค
ไข้ทรพิษเกิดจากไวรัสไข้ทรพิษ ควรสัมผัสโดยตรงกับผื่นหรือตุ่มของผู้ป่วยโดยไม่มีการป้องกัน ซึ่งสามารถแพร่กระจายจากคนสู่คนผ่านการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อ หรือสูดดมสารคัดหลั่งจากผู้ติดเชื้อ นอกจากนี้ การใช้เครื่องนอน เสื้อผ้า หรือผ้าเช็ดตัวร่วมกับผู้ป่วยอาจทำให้ติดเชื้อได้
การรักษา
เพราะตอนนี้โรคนี้หายหมดแล้ว ดังนั้น การรักษาจึงมีข้อจำกัดและใช้เฉพาะในกรณีของการติดเชื้อที่มีงานเกี่ยวข้องโดยตรงกับการติดเชื้อเท่านั้น การรักษาจะเป็นไปตามอาการ และป้องกันผู้ป่วยจากภาวะขาดน้ำและเกลือแร่ ต้องแยกผู้ป่วยออกจากคนปกติและผู้ป่วยอื่น ๆ เนื่องจากเชื้อแพร่กระจายได้ง่าย และควบคุมอาการได้รุนแรงขึ้น เวลารักษา จะดำเนินต่อไปจนกว่าสะเก็ดจะหายสนิท นอกจากนี้ยังควรให้ผู้ป่วยอยู่ในบริเวณที่สะอาด การป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากแบคทีเรีย ได้แก่ การระวังรอยโรคที่อาจเกิดขึ้นบริเวณดวงตา เพราะหากมีบาดแผลหรือตุ่มน้ำอาจทำให้ตาบอดได้ การฉีดวัคซีนสามารถช่วยป้องกันไข้ทรพิษได้หากได้รับภายใน 3 วันหลังจากได้รับเชื้อ หากไม่มี การฉีดวัคซีนภายใน 4-7 วันสามารถป้องกันการติดเชื้อบางชนิดได้ แต่ถ้าเป็นฝีดาษจะไม่รุนแรงเท่ากับผู้ที่ไม่เคยได้รับวัคซีนมาก่อน
การป้องกัน
การฉีดวัคซีนฝีดาษ หรือการปลูกฝีฝีดาษ ยังสามารถป้องกันการติดเชื้อในผู้ที่สัมผัสเชื้อไวรัสโดยตรงได้ ไวรัสไข้ทรพิษได้รับการประกาศให้กำจัดให้หมดสิ้นแล้ว จึงป้องกันได้เพียงเฝ้าระวังการระบาดที่อาจเกิดจากอาวุธชีวภาพ หรือเชื้อรั่วไหลในห้องปฏิบัติการ แต่ และเหล่ากำลังพลที่เสี่ยงติดเชื้อจากอาวุธชีวภาพ
อ่านเพิ่มเติม : โรคเกี่ยวกับสัตว์
ติดตามข้อมูลข่าวสาร : baanpet